De Nederlandse Sociaal-Economische Raad (SER) roept bedrijven en overheden op om kunstmatige intelligentie op een meer mensgerichte manier te implementeren. In een recent gepubliceerd adviesrapport benadrukt het orgaan dat de huidige keuzes rondom AI-technologie bepalend zullen zijn voor de toekomstige welvaartsverdeling in Nederland.
Proactieve aanpak vereist
SER-voorzitter Kim Putters waarschuwt dat organisaties zich nu moeten voorbereiden op de AI-revolutie. “De beslissingen die we vandaag nemen, bepalen of AI zal fungeren als motor voor brede welvaart of juist zal leiden tot meer ongelijkheid en toegenomen werkdruk,” aldus Putters tijdens de presentatie van het advies.
Het rapport onderkent dat AI aanzienlijke voordelen kan bieden, waaronder verhoogde arbeidsproductiviteit en verlaging van werkdruk. Echter, de SER benadrukt dat deze technologie alleen succesvol kan worden geïmplementeerd wanneer werknemers vanaf het begin betrokken worden bij het proces.
Vier pijlers voor verantwoorde AI-implementatie
Het adviesorgaan presenteert een vierpuntenplan voor de introductie van AI in het Nederlandse bedrijfsleven:
Werknemersparticipatie van meet af aan: Organisaties moeten hun personeel actief betrekken bij AI-ontwikkeling en -implementatie. Hierbij staan menselijke waardigheid, medezeggenschap en gerichte training centraal. Daarnaast moet menselijk toezicht op AI-systemen zorgvuldig worden georganiseerd.
Intensivering van scholing en ontwikkeling: Overheid, onderwijsinstellingen en werkgevers moeten gezamenlijk investeren in bijscholing en levenslang leren. De SER stelt dat werkgevers de primaire verantwoordelijkheid dragen voor het aanbieden van passende leertrajecten, terwijl werknemers actief moeten deelnemen aan deze ontwikkelingsmogelijkheden.
Versterking van onderzoek en innovatie: Nederland moet, in samenwerking met Europa, meer investeren in wetenschappelijk onderzoek, digitale infrastructuur en innovatie om competitief te blijven in de internationale AI-ontwikkeling. Specifieke aandacht gaat uit naar het midden- en kleinbedrijf, dat momenteel beperkt gebruikmaakt van AI-technologie.
Monitoring van maatschappelijke impact: De overheid moet actief onderzoek doen naar de effecten van AI op arbeidsmarkt, inkomensverdeling en sociale zekerheid om maatschappelijke tweedelingen te voorkomen.
Praktische ondersteuning voor het MKB
Brancheorganisatie Evofenedex ziet de aanbevelingen van de SER als bevestiging van bestaande initiatieven. De organisatie ondersteunt het midden- en kleinbedrijf al actief bij digitalisering, onder andere met evenementen die zich richten op AI-toepassingen in supply chain, handel en logistiek. Volgens projectmanager Supply Chain Management Nanne Schriek biedt de organisatie daarbij concrete handvatten en tools voor praktische AI-implementatie.
De SER adviseert de overheid om praktische ondersteuningsmechanismen te creëren waarbij bedrijven kennis en ervaringen kunnen uitwisselen. Daarnaast moeten startende AI-bedrijven betere toegang krijgen tot financiering en andere randvoorwaarden om op te kunnen schalen.
Waarschuwing tegen digitale kloof
Het rapport waarschuwt voor het risico van een digitale tweedeling in de Nederlandse samenleving. Zonder adequate monitoring en beleid kan AI-implementatie leiden tot ongelijke verdeling van kansen en opbrengsten, aldus de SER.
De aanbevelingen van de Sociaal-Economische Raad komen op een cruciaal moment waarin steeds meer Nederlandse bedrijven overwegen om AI-technologie te implementeren. Het advies onderstreept het belang van een evenwichtige benadering waarbij technologische vooruitgang hand in hand gaat met sociale verantwoordelijkheid en menselijke waardigheid.
