Een nieuw onderzoek onder ruim 2.000 middelbare scholieren schetst een kritisch beeld van het Nederlandse onderwijs. Jongeren maken massaal gebruik van AI-hulpmiddelen zoals ChatGPT en StudyGo, maar voelen zich nauwelijks begeleid. Tegelijkertijd ervaren velen stress en psychische druk, terwijl ondersteuning op school tekortschiet. Toch roept het onderzoek ook vragen op over de representativiteit en onafhankelijkheid van de resultaten.
AI-gebruik zonder richting
Volgens het onderzoek van Futurewhiz – het bedrijf achter leerplatformen Squla en StudyGo – gebruikt 77 procent van de scholieren AI voor schoolopdrachten. Een derde doet dit wekelijks. Toch zegt slechts één op de drie begeleiding te krijgen, en 58 procent leert niets over veilig en verantwoord gebruik van AI.
Een (anonieme) 16-jarige vwo’er wordt in het oorspronkelijke persbericht geciteerd: “Je moet zelf maar uitvinden wat mag, wat slim is en wat niet. De school loopt achter.” De authenticiteit van deze quote is niet te verifiëren, maar illustreert de beleving die uit het onderzoek naar voren komt.
Stress en prestatiedruk
Het onderzoek stelt dat ongeveer de helft van de scholieren stress ervaart vanwege schoolwerk, met name meisjes. Daarnaast voelt 38 procent zich onvoldoende veilig om over mentale gezondheid te praten op school. Deze cijfers sluiten aan bij eerdere signalen van organisaties als MIND en de VO-raad, al zijn ze niet afzonderlijk verifieerbaar zonder toegang tot het volledige rapport van Futurewhiz.
Ongelijke kansen blijven bestaan
Hoewel 85 procent zich gelijk behandeld voelt, maakt 13 procent zich zorgen over zaken als studiekosten of thuissituatie, die volgens hen hun schoolprestaties beïnvloeden. Ook hier geldt dat verdere onderbouwing of uitsplitsing in de gepubliceerde samenvatting ontbreekt.
Kanttekeningen bij het onderzoek
- Beperkte transparantie: Niet alle cijfers zijn herleidbaar tot een publieke bron. Het volledige onderzoek is (voor zover bekend) niet openbaar beschikbaar.
- Commerciële belangen: Futurewhiz is actief in de educatieve technologiesector, en biedt zelf AI-gebaseerde leermiddelen aan. Hoewel dat hun betrokkenheid verklaart, betekent het ook dat hun belang niet louter maatschappelijk is.
- Generalisering van conclusies: Het artikel spreekt over “het Nederlandse onderwijs” in algemene zin, zonder differentiatie naar schooltype, regio of beleid. In werkelijkheid signaleren instanties als de Onderwijsinspectie juist sterke verschillen tussen scholen.
Implicaties voor onderwijs en technologie
Ondanks de beperkingen schetst het onderzoek een herkenbaar beeld dat ook in andere studies terugkomt:
- Er is behoefte aan meer en betere AI-educatie binnen het curriculum.
- Mentale gezondheid verdient structurele en veilige aandacht op school.
- Gelijke toegang tot digitale hulpmiddelen is nog geen feit.
Tegelijkertijd biedt de situatie ook kansen voor verbetering, zowel binnen het onderwijsbeleid als in samenwerking met technologieaanbieders – mits die samenwerking kritisch en transparant wordt vormgegeven.
Bron:
Onderzoek van Futurewhiz (mei 2025), onder ruim 2.000 Nederlandse scholieren. Futurewhiz is het moederbedrijf van Squla en StudyGo. De volledige rapporttekst is vooralsnog niet publiek beschikbaar.
