Het Italiaanse dagblad Il Foglio heeft een opmerkelijke stap gezet in de wereld van AI-journalistiek. Na een geslaagd experiment van een maand introduceert de krant permanent een wekelijks AI-katern, waarbij ChatGPT volledige artikelen schrijft zonder menselijke tussenkomst.
Het experiment begon in maart met ‘Foglio AI’, een volledig door kunstmatige intelligentie geproduceerd katern. ChatGPT verzorgde niet alleen de teksten, maar ook koppen, bijschriften en zelfs ironische commentaren. “Wij journalisten beperken ons tot het stellen van vragen, in Foglio AI lezen we alle antwoorden,” aldus de krant destijds.
Hoofdredacteur Claudio Cerasa verklaarde tegenover The Atlantic dat het experiment zo succesvol was dat AI nu een vaste plaats krijgt in de nieuwsproductie. Naast het wekelijkse AI-katern zal ChatGPT incidenteel ook artikelen leveren voor de reguliere editie van de krant, die een oplage heeft van 29.000 exemplaren. Alle AI-gegenereerde content wordt duidelijk gelabeld.
Kritische blik op risico’s
De keuze van Il Foglio is niet zonder risico’s. Verschillende media hebben de afgelopen tijd problemen ondervonden met AI-gegenereerde content, van verzonnen statistieken tot onjuiste boekrecensies. Experts waarschuwen regelmatig voor de gevaren van ongecontroleerd AI-gebruik in de journalistiek.
Cerasa erkent deze gevaren openlijk. “De techniek heeft zijn problemen en verzint graag,” zegt hij. Zijn redactie heeft al meerdere verzinsels onderschept voordat ze werden gepubliceerd. Toch blijft hij positief: “Wanneer het correct wordt gebruikt schrijft het goed – en soms natuurlijker dan zijn menselijke collega’s.”
Samenwerking, geen vervanging
De hoofdredacteur benadrukt dat het gaat om samenwerking, niet vervanging. “AI kan geen nieuws vinden, geen bronnen onderhouden of de premier interviewen. AI heeft geen interessante ideeën over de wereld, daar blinkt natuurlijke intelligentie in uit,” stelt Cerasa. Hij verwacht dan ook niet dat er ooit een volledig AI-geproduceerde krant zal komen.
Deze visie sluit aan bij die van andere media-experts die waarschuwen dat journalistiek meer is dan alleen het produceren van tekst. Een volledig AI-gedreven krant wordt door velen als onwaarschijnlijk beschouwd omdat er altijd een journalist nodig blijft om creatieve vragen te stellen en feiten van meningen te scheiden.
Toekomst van journalistiek
Cerasa ziet AI als een nieuwe collega die “aandacht en zorg verdient.” Hij pleit voor een open houding tegenover de technologie, zonder geheimzinnigheid. “AI gaat niet meer weg – dus je moet mensen opvoeden hoe je het goed inzet,” aldus de hoofdredacteur.
De krant heeft volgens Cerasa geen angst voor AI omdat Il Foglio een unieke toon heeft die moeilijk te kopiëren is. Wel erkent hij de uitdaging voor jonge journalisten: hoe kunnen zij nog vaardigheden opbouwen als AI hen in de beginfase overtreft?
Met dit experiment zet Il Foglio een belangrijke stap in de evolutie van de journalistiek, waarbij de grenzen tussen mens en machine steeds meer vervagen.
