De Nederlandse publieke sector kampt al jaren met stijgende werkdruk, personeelstekorten en een stagnerende productiviteit. Met name in de zorg, het onderwijs en de sociale zekerheid stapelen de administratieve lasten zich op. Volgens adviesbureau Boston Consulting Group (BCG) kan de inzet van Generatieve Kunstmatige Intelligentie (GenAI) een wezenlijke bijdrage leveren aan het verlichten van deze druk.
Miljardenbesparing mogelijk
In een nieuw rapport stelt BCG dat de overheid met behulp van GenAI de productiviteit met 15 tot 20 procent kan verhogen. Dit zou neerkomen op een potentiële jaarlijkse besparing van 15 tot 20 miljard euro op werkgeverslasten. Door routinematige werkzaamheden – zoals het analyseren van documenten, opstellen van rapporten en controleren van aanvragen – deels te automatiseren, ontstaat er meer ruimte voor menselijk handelen daar waar het echt nodig is.
Aansluiting bij Europese koplopers noodzakelijk
Hoewel de technologie volop in ontwikkeling is, loopt Nederland volgens BCG het risico achter te blijven bij andere Europese landen die al fors investeren in GenAI-toepassingen. In landen als Frankrijk en Estland worden al pilots uitgevoerd met AI-gestuurde processen in de gezondheidszorg en belastinginning. Zonder actie dreigt Nederland de aansluiting te verliezen op gebieden waar digitalisering de publieke dienstverlening kan versterken.
Vijf domeinen met de meeste winst
Om het potentieel van GenAI optimaal te benutten, adviseert BCG te beginnen met gerichte investeringen in vijf sectoren: uitkeringsverstrekking, politiediensten, zorg, onderwijs en algemene overheidsdienstverlening. Een initiële investering van 5 tot 15 miljoen euro per domein is volgens het rapport voldoende om met concrete toepassingen aan de slag te gaan. Deze eerste stap kan de basis vormen voor grootschaligere implementatie.
Naar een toekomstbestendige overheid
De boodschap van BCG is helder: generatieve AI biedt een unieke kans om de efficiëntie van de publieke sector drastisch te verbeteren. Maar om daadwerkelijk van die voordelen te profiteren, is een proactieve houding van de overheid nodig. Investeren in kennis, infrastructuur en ethische kaders is daarbij essentieel. Alleen zo kan de publieke sector toekomstbestendig worden gemaakt — en blijft Nederland in de voorhoede van digitale innovatie.
